Cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc không chỉ tạo nên những căng thẳng chính trị mà còn gây ra những tác động lớn đến thị trường nông sản toàn cầu, đặc biệt là đậu tương. Mỹ là một trong những nước xuất khẩu đậu tương lớn nhất thế giới, trong khi Trung Quốc là quốc gia nhập khẩu đậu tương lớn nhất. Sự đứt gãy trong thương mại giữa hai nước này đã tác động mạnh mẽ đến nguồn cung và giá cả đậu tương trên toàn cầu. Bài viết này sẽ phân tích ảnh hưởng của cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung đến nguồn cung đậu tương, cũng như những hệ quả đối với thị trường nông sản toàn cầu.

Vai trò của đậu tương trong thương mại toàn cầu

Đậu tương là một trong những loại cây trồng có giá trị nhất trong nền nông nghiệp toàn cầu, đóng vai trò quan trọng trong ngành chăn nuôi và công nghiệp thực phẩm. Đậu tương được sử dụng làm nguyên liệu chính cho sản xuất thức ăn chăn nuôi và dầu thực vật, cùng nhiều sản phẩm chế biến khác. Đối với các quốc gia có ngành chăn nuôi phát triển mạnh như Trung Quốc, đậu tương là nguồn cung protein thiết yếu cho thức ăn gia súc và gia cầm.

Mỹ là một trong những nước xuất khẩu đậu tương lớn nhất thế giới, với sản lượng hàng năm lên tới hàng chục triệu tấn. Trong khi đó, Trung Quốc nhập khẩu tới 60% lượng đậu tương toàn cầu để phục vụ nhu cầu nội địa, đặc biệt là ngành chăn nuôi. Do đó, mối quan hệ thương mại giữa hai quốc gia này đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự ổn định của thị trường đậu tương.

Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung và tác động đến thị trường đậu tương

Cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc bắt đầu vào năm 2018 khi chính quyền Tổng thống Donald Trump áp đặt thuế quan lên hàng loạt sản phẩm nhập khẩu từ Trung Quốc, nhằm thu hẹp thâm hụt thương mại và bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước. Đáp lại, Trung Quốc cũng áp dụng các biện pháp trả đũa, bao gồm việc đánh thuế lên đậu tương nhập khẩu từ Mỹ. Đây là cú sốc lớn đối với cả hai bên, đặc biệt là các nông dân Mỹ, những người phụ thuộc vào xuất khẩu đậu tương sang Trung Quốc.

Sự sụt giảm xuất khẩu đậu tương Mỹ

Việc Trung Quốc áp thuế 25% lên đậu tương Mỹ đã khiến xuất khẩu đậu tương từ Mỹ sang Trung Quốc sụt giảm mạnh. Trước khi cuộc chiến thương mại diễn ra, Trung Quốc là khách hàng lớn nhất của đậu tương Mỹ, nhưng sau khi bị áp thuế, lượng xuất khẩu đã giảm mạnh, dẫn đến lượng đậu tương tồn kho tại Mỹ gia tăng. Điều này tạo ra một thách thức lớn cho các nông dân Mỹ, đặc biệt là khi giá đậu tương giảm sâu, làm ảnh hưởng đến lợi nhuận và sự ổn định kinh tế của họ.

 Thay đổi trong nguồn cung toàn cầu

Trong bối cảnh căng thẳng thương mại với Mỹ, Trung Quốc đã phải tìm kiếm các nguồn cung đậu tương thay thế từ các nước khác, chủ yếu là Brazil và Argentina. Brazil đã nhanh chóng trở thành nước cung cấp đậu tương lớn nhất cho Trung Quốc, nhờ sản lượng dồi dào và chi phí cạnh tranh hơn so với đậu tương Mỹ. Điều này đã làm thay đổi cấu trúc thương mại toàn cầu, với việc các nước Nam Mỹ chiếm lĩnh thị trường đậu tương của Trung Quốc.

Hệ quả của cuộc chiến thương mại đối với ngành nông nghiệp

Các nông dân Mỹ là đối tượng chịu thiệt hại nặng nề nhất từ cuộc chiến thương mại. Sự sụt giảm nhu cầu từ Trung Quốc và giá cả đậu tương giảm đã khiến nhiều nông dân rơi vào tình trạng khủng hoảng tài chính. Chính phủ Mỹ đã phải đưa ra các gói hỗ trợ tài chính hàng tỷ USD để bù đắp cho những thiệt hại mà nông dân phải gánh chịu do căng thẳng thương mại.

Trung Quốc tìm kiếm các nguồn cung mới

Việc bị áp thuế lên đậu tương Mỹ đã buộc Trung Quốc phải nhanh chóng mở rộng quan hệ thương mại với các nước Nam Mỹ, đặc biệt là Brazil. Trung Quốc đã tăng cường nhập khẩu đậu tương từ Brazil và Argentina để đáp ứng nhu cầu nội địa. Điều này đã khiến thị phần của Mỹ trong xuất khẩu đậu tương toàn cầu giảm sút nghiêm trọng.

Tác động đến giá cả đậu tương trên thị trường thế giới

Cuộc chiến thương mại đã làm gián đoạn dòng chảy thương mại đậu tương và gây ra biến động lớn về giá cả trên thị trường thế giới. Giá đậu tương từ Brazil và Argentina đã tăng lên do nhu cầu từ Trung Quốc, trong khi giá đậu tương tại Mỹ giảm mạnh. Sự biến động này không chỉ ảnh hưởng đến các nhà sản xuất mà còn làm tăng chi phí cho các quốc gia nhập khẩu khác.

Dự báo và xu hướng trong tương lai

Sau khi chính quyền Tổng thống Joe Biden lên nắm quyền, hai nước đã cố gắng giải quyết một phần các bất đồng thương mại, bao gồm việc giảm thuế quan lên một số sản phẩm, trong đó có đậu tương. Tuy nhiên, mối quan hệ thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc vẫn còn nhiều bất ổn, và sự phục hồi hoàn toàn có thể sẽ mất nhiều năm. Dù Mỹ đã dần khôi phục xuất khẩu đậu tương sang Trung Quốc, nhưng sự cạnh tranh từ Brazil và Argentina vẫn là thách thức lớn.

Sự dịch chuyển nguồn cung trên thị trường toàn cầu

Cuộc chiến thương mại đã thúc đẩy các quốc gia xuất khẩu đậu tương như Brazil và Argentina tăng cường năng lực sản xuất và xuất khẩu. Ngay cả khi căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc hạ nhiệt, các quốc gia này vẫn sẽ tiếp tục duy trì vai trò quan trọng trong cung ứng đậu tương toàn cầu, đặc biệt là khi Trung Quốc đa dạng hóa nguồn cung để tránh phụ thuộc quá mức vào một quốc gia duy nhất.

Tăng cường tự cung ứng nội địa của Trung Quốc

Trung Quốc đã và đang nỗ lực tăng cường sản xuất đậu tương nội địa để giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu. Tuy nhiên, do hạn chế về diện tích đất nông nghiệp và điều kiện tự nhiên, việc tự cung ứng đậu tương vẫn còn gặp nhiều khó khăn và chưa thể đáp ứng đủ nhu cầu nội địa trong tương lai gần.

Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung đã gây ra những tác động lớn đến thị trường đậu tương toàn cầu, đặc biệt là sự đứt gãy trong nguồn cung và biến động giá cả. Sự phụ thuộc của Trung Quốc vào đậu tương nhập khẩu từ Mỹ đã bị gián đoạn, và các quốc gia như Brazil và Argentina đã nhanh chóng thay thế vị trí của Mỹ. Tuy nhiên, mối quan hệ thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đang dần phục hồi, và việc đảm bảo nguồn cung đậu tương bền vững vẫn là một thách thức trong tương lai.