Tại Việt Nam, nơi phụ thuộc gần 90% nguyên liệu TĂCN từ nước ngoài, bất kỳ biến động nhỏ nào trên thị trường thế giới cũng có thể gây tác động lan rộng đến giá thành, sản lượng, và lợi nhuận của toàn ngành. Tuy nhiên, trong nguy luôn có cơ – những biến động này cũng mở ra những cơ hội tái cấu trúc chuỗi cung ứng, nâng cao năng lực cạnh tranh và chủ động hội nhập thị trường quốc tế.

Bài viết sau đây sẽ giúp bạn hiểu rõ diễn biến mới nhất của thị trường nguyên liệu thức ăn chăn nuôi toàn cầu, từ đó nhận diện cơ hội và thách thức thực sự mà các doanh nghiệp Việt đang đối mặt trong giai đoạn “gió đổi chiều” hiện nay.

Tổng quan thị trường nguyên liệu thức ăn chăn nuôi toàn cầu

Ngành thức ăn chăn nuôi toàn cầu hiện nay phụ thuộc phần lớn vào ngũ cốc và các sản phẩm phụ từ hạt có dầu, đặc biệt là:
•    Ngô (Corn): nguồn năng lượng chính trong khẩu phần ăn cho gia súc, gia cầm.
•    Đậu tương (Soybean) và khô dầu đậu tương (Soybean meal): nguồn protein quan trọng.
•    Lúa mì (Wheat), bã sắn, gluten feed, cám gạo,... là các thành phần bổ sung phổ biến.
Các quốc gia xuất khẩu chủ lực như Mỹ, Brazil, Argentina, Ukraine đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Tuy nhiên, sự bất ổn về địa chính trị, biến đổi khí hậu và chính sách bảo hộ thương mại đang khiến giá cả nguyên liệu biến động mạnh.

Biến động giá nguyên liệu – Cơn lốc khiến doanh nghiệp “chao đảo”

🔺 Giai đoạn tăng mạnh:

Từ giữa năm 2021 đến đầu 2023, giá đậu tương, ngô và lúa mì đều tăng mạnh do:
•    Xung đột Nga – Ukraine làm gián đoạn xuất khẩu ngũ cốc.
•    Hạn hán tại Argentina và Mỹ khiến sản lượng thu hoạch giảm.
•    Giá dầu tăng cao đẩy giá vận chuyển logistics toàn cầu lên đỉnh.
Ví dụ: giá ngô thế giới có lúc vượt 320 USD/tấn, đậu tương lên đến 650 USD/tấn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chi phí đầu vào của các nhà sản xuất TĂCN.

🔻 Giai đoạn điều chỉnh:

Từ quý III/2023, giá có xu hướng điều chỉnh nhẹ do:
•    Tăng sản lượng từ Brazil (vụ đậu tương kỷ lục).
•    Nhu cầu nhập khẩu giảm từ Trung Quốc.
•    Chính sách lãi suất cao ở Mỹ khiến nhà đầu cơ chùn tay.
Tuy nhiên, thị trường vẫn còn rất nhạy cảm với rủi ro chính trị và thời tiết.

 Tác động đến doanh nghiệp Việt Nam

Việt Nam là quốc gia nhập khẩu gần 80–90% nguyên liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi, trong đó:
•    Đậu tương và bã đậu: từ Argentina, Mỹ, Brazil.
•    Ngô: từ Brazil, Ấn Độ, Ukraine, và gần đây là Campuchia.
•    Lúa mì, cám gạo, bã sắn: phần lớn từ nội địa và một phần nhỏ từ Úc.

Thách thức:

•    Biến động tỷ giá và chi phí logistics ảnh hưởng trực tiếp đến giá thành.
•    Khó chủ động về nguồn cung, dễ bị động trước khủng hoảng.
•    Cạnh tranh gay gắt giữa các nhà nhập khẩu và nhà máy sản xuất trong nước.

Cơ hội:

•    Đàm phán giá tốt hơn khi thị trường điều chỉnh.
•    Xu hướng chuyển sang dùng nguyên liệu thay thế (gluten feed, bã sắn) đang gia tăng.
•    Tăng cường liên kết chuỗi từ nguyên liệu đến trang trại để chủ động đầu ra – đầu vào.

 Xu hướng chiến lược trong giai đoạn tới

✅ Đa dạng hóa nguồn cung: Không phụ thuộc quá nhiều vào một quốc gia hoặc khu vực duy nhất. Ví dụ: ngoài Mỹ – Brazil, mở rộng sang Ấn Độ, Nga, Myanmar,...
✅ Chuyển đổi sang nguyên liệu nội địa: Tận dụng thế mạnh về bã sắn, cám gạo, phụ phẩm nông nghiệp từ Việt Nam.
✅ Ứng dụng công nghệ trong dự báo và lập kế hoạch nhập khẩu: AI, dữ liệu thị trường và phân tích xu hướng thời tiết.
✅ Ký kết hợp đồng dài hạn với đối tác đầu chuỗi để ổn định giá.

Thị trường nguyên liệu thức ăn chăn nuôi toàn cầu đang bước vào thời kỳ nhiều biến số hơn bao giờ hết. Đối với các doanh nghiệp như Nông sản Lê Anh, đây vừa là thách thức quản trị rủi ro, vừa là cơ hội tái cấu trúc chuỗi cung ứng và định vị lại chiến lược nhập khẩu – phân phối – sản xuất.

Việc cập nhật liên tục diễn biến thị trường, chủ động trong điều chỉnh sản phẩm và đa dạng hóa nguồn hàng sẽ giúp doanh nghiệp không chỉ tồn tại, mà còn tăng trưởng mạnh mẽ sau khủng hoảng.