Trong thời gian gần đây, ngành nông nghiệp trên khắp thế giới đang đối mặt với những thách thức đáng kể, từ biến đổi khí hậu đến tăng cường dân số. Một trong những nguy cơ đáng chú ý là tình hình giá gạo, một nguồn lương thực cơ bản quan trọng, đã và đang chứng kiến sự tăng giá đáng kể. Các chuyên gia dự đoán rằng tình trạng này không chỉ là tạm thời mà còn sẽ kéo dài trong những năm tới.

Diễn biến giá gạo đầu năm 2024

Những ngày đầu tháng 1 này, giá gạo giao dịch trên thế giới vẫn đang đứng ở mức cao. Thông tin từ Hiệp hội Lương thực Việt Nam cho thấy, ngày 9/1, giá gạo 5% tấm của Việt Nam được chào bán ở mức 653 USD/tấn, tương đương với giá gạo cùng loại của Thái Lan. Giá gạo 5% tấm của Pakistan là 593 USD/tấn. Như vậy, giá gạo hiện tại đang cao hơn rất nhiều so với giá gạo đầu năm 2023 (riêng giá gạo 5% tấm của Việt Nam cao hơn cùng kỳ năm ngoái tới gần 200 USD/tấn).

Theo nhận định của một số thương nhân ngành gạo Việt Nam, giá gạo sẽ còn tiếp tục đứng ở mức cao. Thậm chí, theo ông Nguyễn Vĩnh Trọng, Giám đốc Công ty TNHH Vĩnh Hưng, giá không chỉ tiếp tục cao trong năm nay mà còn có thể cả những năm tới.

Cơ sở cho nhận định này là tình hình cung – cầu trên thị trường gạo thế giới. Trong báo cáo mới nhất, Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) dự báo sản lượng gạo thế giới niên vụ 2023/24 ước đạt 518,1 triệu tấn, trong khi tiêu thụ và tồn kho thế giới sẽ ở mức kỷ lục 525 triệu tấn. Như vậy là sản lượng được dự báo sẽ thấp hơn so với nhu cầu tồn kho và tiêu thụ. Điều này sẽ dãn tới tồn kho cuối kỳ niên vụ 2023/24 được dự báo ở mức 167,8 triệu tấn, là mức thấp nhất trong vòng 6 năm.

Ở nhiều nước sản xuất lúa gạo, thiên tai vẫn đang tiếp tục ảnh hưởng lớn tới sản lượng trong năm nay.

Nguồn: Báo Nông Nghiệp

Ấn Độ - nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới được dự báo sẽ giảm mạnh về sản lượng trong niên vụ 2023/24. Cụ thể, USDA dự báo trong thời gian từ tháng 10/2023 đến tháng 9/2024, sản lượng gạo của Ấn Độ vào khoảng 128 triệu tấn, giảm mạnh so với 135,5 triệu tấn của niên vụ trước. El Nino được cho là nguyên nhân chính gây ra việc giảm mạnh sản lượng lúa gạo ở Ấn Độ.

Giá gạo tăng cao trên thị trường nội địa cũng đang khiến cho Chính phủ Ấn Độ tiếp tục kéo dài biện pháp hạn chế xuất khẩu gạo. Các chuyên gia ngành lúa gạo thế giới dự đoán lệnh hạn chế này sẽ còn được kéo dài ít nhất cho tới nửa đầu năm nay.

Indonesia dự báo sản lượng gạo của nước này trong 2 tháng đầu năm 2024 chỉ đạt 2,25 triệu tấn, giảm khoảng 46,3% so với cùng kỳ năm 2023 do ảnh hưởng tiêu cực của El Nino tới vụ thu hoạch. Trong khi đó, tiêu thụ gạo hàng tháng ở Indonesia vào khoảng 2,54 triệu tấn.

Ở Philippines, tổng thống nước này đã chấp thuận gia hạn thời gian giảm thuế đối với gạo và các mặt hàng thực phẩm khác cho đến cuối năm 2024 để đảm bảo giá cả ổn định trong bối cảnh lo ngại về điều kiện thời tiết khô hạn do El Nino gây ra.

Nhận định giá gạo sẽ còn ở mức cao trong những năm tới

Trên thị trường quốc tế, giá gạo đang trở thành đề tài nóng hổi khi nhiều chuyên gia kinh tế và những người làm việc trong lĩnh vực nông nghiệp dự báo rằng giá gạo sẽ tiếp tục duy trì ở mức cao trong những năm tới. Có nhiều nguyên nhân chính đằng sau tình trạng này, nhưng một trong những yếu tố quan trọng nhất là tình hình thiếu hụt nguồn cung toàn cầu.

Nguồn cung gạo trên thế giới đang giảm sút so với nhu cầu tiêu thụ và dự trữ, tạo nên một áp lực gia tăng đối với giá cả. Các yếu tố như thời tiết khắc nghiệt, thiếu hụt nguồn nước và biến động thị trường nông sản đều đóng góp vào tình trạng này. Nhiều quốc gia, đặc biệt là ở châu Á, đang phải đối mặt với thách thức không nhỏ khi sản xuất lúa gạo không đáp ứng được nhu cầu ngày càng tăng.

Tuy nhiên, Việt Nam lại là một trong những ngoại lệ tích cực trong bối cảnh này. So với nhiều nước sản xuất lúa gạo lớn khác ở châu Á, Việt Nam đang tránh được những ảnh hưởng nặng nề từ biến đổi khí hậu. GS.TS Võ Tòng Xuân, một chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực nông nghiệp, nhấn mạnh rằng sự kịp thời thích ứng của ngành nông nghiệp Việt Nam với biến đổi khí hậu đã giúp giảm thiểu tác động tiêu cực lên sản xuất lúa gạo.

Do đó, có một số nhận định tích cực về tình hình xuất khẩu gạo của Việt Nam trong những năm sắp tới. Nhiều thương nhân trong ngành lúa gạo đồng lòng dự đoán rằng xuất khẩu gạo của Việt Nam trong năm 2024 không chỉ sẽ tiếp tục ổn định mà còn có thể trở nên thuận lợi hơn so với năm 2023. Sự linh hoạt và khả năng thích ứng của ngành nông nghiệp Việt Nam có thể là yếu tố quan trọng giúp đảm bảo nguồn cung và giữ cho giá gạo ổn định, giúp đảm bảo an sinh xã hội và an ninh lương thực trên toàn cầu.