Nông nghiệp tái sinh và phục hồi đất đai- Xu hướng phát triển bền vững toàn cầu
Nông nghiệp tái sinh và phục hồi đất đai- Xu hướng phát triển bền vững toàn cầu
Nông nghiệp tái sinh (Regenerative Agriculture) là một phương pháp canh tác nhằm khôi phục, nâng cao chất lượng và độ phì nhiêu của đất đai, đa dạng sinh học, và hệ sinh thái tổng thể. Thay vì chỉ tập trung vào năng suất ngắn hạn, nông nghiệp tái sinh hướng đến việc xây dựng hệ thống nông nghiệp bền vững, giúp tăng cường khả năng tự nhiên của đất để duy trì sự màu mỡ và bảo vệ môi trường.
Mục tiêu của nông nghiệp tái sinh và phục hồi đất đai hiện nay
Trước những thách thức của sự biến đổi khí hậu, thời tiết cực đoan, cộng đồng doanh nghiệp và các nhà đầu tư nông nghiệp toàn cầu đang hướng đến mục tiêu phát triển nền nông nghiệp bền vững, tái sinh để bảo vệ trái đất, bảo mệ môi trường. Mục tiêu của nông nghiệp tái sinh bao gồm:
Phục hồi độ phì nhiêu của đất: Tăng hàm lượng chất hữu cơ và cải thiện cấu trúc đất, giúp đất trở nên giàu dinh dưỡng và màu mỡ hơn.
Bảo tồn và tăng cường đa dạng sinh học: Khuyến khích sự phát triển của các loài vi sinh vật có lợi trong đất, côn trùng, thực vật và động vật hoang dã.
Giảm phát thải khí nhà kính: Hấp thụ carbon vào đất (carbon sequestration) giúp giảm lượng khí CO₂ trong khí quyển, góp phần vào việc chống biến đổi khí hậu.
Bảo vệ tài nguyên nước: Giảm thiểu xói mòn đất, cải thiện khả năng giữ nước của đất và giảm ô nhiễm nguồn nước từ hóa chất nông nghiệp.
Nông nghiệp tái sinh phục hồi bao gồm các hoạt động nào?
Nông nghiệp tái sinh phục hồi bao gồm các hoạt động quan trọng:
- Tăng cường chất hữu cơ trong đất:
Sử dụng phân hữu cơ, phân xanh hoặc phân trộn để bổ sung dinh dưỡng tự nhiên cho đất.
Trồng cây che phủ (cover crops) để bảo vệ đất và tăng cường chất hữu cơ.
- Không làm đất hoặc làm đất tối thiểu:
Hạn chế việc cày xới đất để giữ nguyên cấu trúc đất, giảm xói mòn và bảo vệ vi sinh vật sống trong đất.
- Xen canh và luân canh cây trồng:
Trồng nhiều loại cây khác nhau luân phiên trên cùng một diện tích đất để ngăn ngừa sâu bệnh và giảm sự cạn kiệt chất dinh dưỡng.
- Tăng cường hệ sinh thái tự nhiên:
Tạo môi trường sống cho côn trùng thụ phấn và thiên địch để kiểm soát sâu bệnh một cách tự nhiên.
Duy trì các vùng đất hoang dã xung quanh khu vực canh tác để tăng đa dạng sinh học.
- Giảm sử dụng hóa chất nông nghiệp:
Giảm hoặc loại bỏ việc sử dụng phân bón hóa học, thuốc trừ sâu, và thuốc diệt cỏ, thay thế bằng các phương pháp sinh học hoặc tự nhiên.
- Bảo vệ và khôi phục nguồn nước:
Trồng cây che phủ và duy trì thảm thực vật để cải thiện khả năng giữ nước và giảm dòng chảy gây ô nhiễm.
Những giá trị của nền nông nghiệp tái sinh mang lại
Việc tăng cường áp dụng các phương pháp canh tác nông nghiệp tái sinh giúp cải thiện năng suất cây trồng và giảm phát thải khí nhà kính mang lại những giá trị tuyệt vời:
- Đối với đất đai:
Cải thiện sức khỏe đất, tăng độ phì nhiêu và khả năng chống xói mòn.
Tăng khả năng lưu giữ nước, giúp cây trồng chống chịu hạn hán tốt hơn.
- Đối với khí hậu:
Giảm lượng CO₂ trong không khí bằng cách hấp thụ carbon vào đất.
Hỗ trợ chống lại biến đổi khí hậu thông qua các hệ thống canh tác bền vững.
- Đối với môi trường:
Tăng cường đa dạng sinh học cả trên đất và dưới đất.
Giảm ô nhiễm từ phân bón và thuốc trừ sâu.
- Đối với người nông dân:
Giảm chi phí sản xuất nhờ giảm sử dụng hóa chất và nước.
Tăng năng suất lâu dài do đất khỏe mạnh hơn.
Những thách thức cơ bản khi phát triển mô hình nông nghiệp tái sinh
Thời gian dài để thấy hiệu quả: Quá trình cải tạo đất cần thời gian, không mang lại kết quả tức thì.
Chi phí ban đầu cao: Cần đầu tư vào việc trồng cây che phủ, cải tạo đất, và thiết lập hệ thống nông nghiệp mới.
Thiếu kiến thức và kỹ năng: Nông dân cần được đào tạo về các phương pháp canh tác tái sinh.
Chính sách hỗ trợ chưa đủ mạnh: Nông nghiệp tái sinh đòi hỏi các chính sách hỗ trợ từ chính phủ và tổ chức liên quan.
Triển vọng phát triển nông nghiệp tái sinh tại Việt Nam
Ở Việt Nam, nông nghiệp tái sinh đang nhận được sự quan tâm lớn trong bối cảnh đất đai bị thoái hóa nghiêm trọng và biến đổi khí hậu ảnh hưởng đến năng suất nông nghiệp. Các phương pháp như:
Trồng cây che phủ trên các vùng đất canh tác lúa.
Luân canh cây trồng ở Đồng bằng sông Cửu Long.
Sử dụng phân hữu cơ và chế phẩm sinh học.
Những nỗ lực này hứa hẹn mang lại hệ thống nông nghiệp bền vững, giảm thiểu tác động môi trường và tăng cường sức khỏe đất trong tương lai.
Nông nghiệp tái sinh là xu hướng phát triển toàn cầu, là cơ hội và cũng là thách thức cần sự chung tay nỗ lực của tất cả để nhằm bảo vệ trái đất xanh của chúng ta. Những giá trị và lợi ích của nông nghiệp tái sinh mang lại vô cùng to lớn để con người nhận thức sâu sắc hơn trách nhiệm bảo vệ nguồn đất, nước và đang dạng sinh học.