Tìm hiểu về vai trò của men vi sinh trong thức ăn chăn nuôi

Men vi sinh là gì?

Men vi sinh (Probiotics) là các vi sinh vật sống, bao gồm vi khuẩn và nấm men có lợi, được bổ sung vào thức ăn chăn nuôi để cải thiện hệ tiêu hóa và sức khỏe của vật nuôi.
Các loại men vi sinh phổ biến:

 

1. Vi khuẩn axit lactic:

o    Ví dụ: Lactobacillus, Bifidobacterium.
o    Chức năng: Cải thiện cân bằng hệ vi sinh đường ruột, ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh.

2. Nấm men:

o    Ví dụ: Saccharomyces cerevisiae.
o    Chức năng: Kích thích tiêu hóa, tăng cường hấp thu dinh dưỡng.
3.    Bacillus:
o    Ví dụ: Bacillus subtilis, Bacillus licheniformis.
o    Chức năng: Tiêu hóa thức ăn khó phân hủy, giảm ô nhiễm môi trường.

Tác dụng của men vi sinh trong chăn nuôi

Tăng cường tiêu hóa cho vật nuôi

o    Men vi sinh giúp cải thiện khả năng tiêu hóa các chất dinh dưỡng khó tiêu như tinh bột, chất xơ.
o    Hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn trong ruột, tăng hiệu quả sử dụng thức ăn.

 Tăng sức đề kháng:

o    Men vi sinh kích thích hệ miễn dịch tự nhiên của vật nuôi, giảm nguy cơ mắc bệnh.
3.    Giảm mùi phân và khí thải:
o    Các vi khuẩn có lợi trong men vi sinh phân hủy hợp chất hữu cơ trong ruột, giúp giảm lượng khí thải như NH₃ và H₂S, góp phần bảo vệ môi trường.

Tăng năng suất chăn nuôi:

o    Sử dụng men vi sinh giúp vật nuôi phát triển khỏe mạnh, tăng trọng nhanh, cải thiện chất lượng sản phẩm như thịt, sữa, trứng.

Enzym trong thức ăn chăn nuôi

Enzym là gì?

Enzyme được xem là hoạt chất cần thiết của sự sống khi đóng vai trò quan trọng trong cơ thể. Đối với ngành chăn nuôi, enzyme đặc biệt cần thiết nhờ khả năng phân hủy chất dinh dưỡng. 
Đây là chất xúc tác tự nhiên giúp tăng tốc hầu hết các phản ứng hóa học diễn ra trong tế bào. Chúng thường xuất hiện ở cấu trúc bậc hai hoặc bậc ba (tức là ba chiều). Trong một số trường hợp, nhiều đơn vị enzyme bậc ba kết hợp để tăng tính đặc hiệu và/hoặc cho phép kiểm soát điều hòa chi tiết phản ứng xúc tác. 

Các loại enzym phổ biến

• Enzym phân giải chất xơ:  Xylanase, Cellulase: Phân hủy chất xơ không tan, giải phóng năng lượng và dinh dưỡng.
•  Enzym phân giải protein: Protease: Phân hủy protein trong thức ăn thành các axit amin dễ hấp thu.
• Enzym phân giải tinh bột: Amylase: Phân giải tinh bột thành đường đơn, giúp vật nuôi hấp thu năng lượng nhanh hơn.
• Enzym phân giải phytate: Phytase: Giải phóng phốt-pho từ axit phytic trong thức ăn thực vật, giúp tăng khả năng hấp thu phốt-pho.

Tác dụng của enzym trong chăn nuôi

• Tăng hiệu quả sử dụng thức ăn: Enzym giúp phân giải các chất khó tiêu, làm tăng tỷ lệ tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng, giảm lượng thức ăn thừa.
• Giảm chi phí thức ăn:   Phụ thuộc ít hơn vào thức ăn giàu năng lượng và protein cao cấp, nhờ tận dụng tốt nguồn dinh dưỡng từ phụ phẩm nông nghiệp.
• Bảo vệ môi trường: Giảm lượng phốt-pho và nitơ thải ra môi trường nhờ tăng khả năng hấp thụ dinh dưỡng từ thức ăn.
• Cải thiện sức khỏe vật nuôi:Giảm nguy cơ rối loạn tiêu hóa, cải thiện chất lượng thịt, trứng và sữa.

Ứng dụng cụ thể trong chăn nuôi

Chăn nuôi gia súc
•    Sử dụng men vi sinh và enzym trong thức ăn giúp bò, trâu tiêu hóa tốt hơn chất xơ từ rơm rạ, thân ngô và cỏ.
•    Enzym phân giải tinh bột giúp cải thiện khả năng tiêu hóa thức ăn từ ngũ cốc.
Chăn nuôi lợn
•    Men vi sinh như Lactobacillus cải thiện cân bằng hệ vi sinh đường ruột, giảm tỷ lệ tiêu chảy.
•    Enzym như Phytase giúp giải phóng phốt-pho, giảm chi phí sử dụng phốt-pho vô cơ.
Chăn nuôi gia cầm
•    Men vi sinh hỗ trợ tiêu hóa thức ăn, tăng sức đề kháng, giảm mùi hôi của phân gà, vịt.
•    Enzym phân giải chất xơ giúp gia cầm hấp thụ tốt hơn từ các nguyên liệu như cám gạo, bã sắn.
Chăn nuôi thủy sản
•    Men vi sinh giúp cải thiện chất lượng nước, giảm độc tố trong ao nuôi.
•    Enzym như Protease giúp tôm cá hấp thu protein hiệu quả, tăng trưởng nhanh.

Lợi ích của việc sử dụng men vi sinh và enzyme trong sản xuất thức ăn chăn nuôi hiện nay

Lợi ích về mặt kinh tế:

o    Giảm chi phí thức ăn chăn nuôi nhờ tăng khả năng tiêu hóa và hấp thụ dinh dưỡng từ thức ăn giá rẻ.
o    Tăng năng suất chăn nuôi, giảm tỷ lệ hao hụt.

Bảo vệ môi trường:

o    Giảm ô nhiễm môi trường từ chất thải chăn nuôi nhờ tăng hiệu quả sử dụng dinh dưỡng.
o    Giảm khí thải gây mùi, cải thiện môi trường sống xung quanh khu vực chăn nuôi.
3.    Sức khỏe vật nuôi:
o    Cải thiện hệ tiêu hóa, tăng cường sức đề kháng, giảm bệnh tật.
o    Cải thiện chất lượng sản phẩm đầu ra (thịt, trứng, sữa).

Thách thức và giải pháp

Thách thức
•    Chi phí ban đầu cao khi sử dụng men vi sinh và enzym chất lượng cao.
•    Thiếu hiểu biết hoặc kỹ thuật sử dụng chưa đúng cách của nông dân.
•    Một số sản phẩm men vi sinh, enzym giả hoặc kém chất lượng trên thị trường.
Giải pháp
•    Tăng cường đào tạo, hướng dẫn nông dân về kỹ thuật sử dụng men vi sinh và enzym.
•    Đẩy mạnh nghiên cứu và sản xuất trong nước để giảm chi phí nhập khẩu.
•    Quản lý chặt chẽ chất lượng sản phẩm men vi sinh và enzym trên thị trường.

Việc ứng dụng men vi sinh và enzym trong chế biến thức ăn chăn nuôi không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần phát triển chăn nuôi bền vững và bảo vệ môi trường. Để đạt hiệu quả tối đa, cần có sự phối hợp giữa nhà nghiên cứu, doanh nghiệp, và người chăn nuôi trong việc nâng cao nhận thức và sử dụng các sản phẩm sinh học này đúng cách.